Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 grudnia 2015 r. (sygnatura akt: I FSK 1192/14) oddalił skargę kasacyjną gminy, która chciała skorzystać z prawa do odliczenia VAT w związku z utrzymaniem czystości i porządku w gminach.
We wniosku o interpretację gmina wskazała, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym jej zadania własne obejmują m.in. utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk, unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, samorządy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, którzy ponoszą na rzecz gminy stosowną opłatę. Gmina wskazała, że od 1 lipca 2013 r. odpady komunalne na jej terenie odbiera przedsiębiorca wyłoniony w drodze przetargu, z którym podpisała umowę.
We wniosku o interpretację zapytała, czy będzie jej przysługiwało prawo do odliczenia całości podatku naliczonego zawartego w fakturach, jakie otrzyma od przedsiębiorcy obsługującego odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych pochodzących z jej terenu.
W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że jest to "danina publiczna". W konsekwencji gmina z tytułu wykonywania zadania własnego wyłączona będzie z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Nie będzie zatem podatnikiem VAT w odniesieniu do czynności odbioru odpadów. Dotyczy to zarówno tych odpadów, których odbiór traktuje jako usługę podstawową, jak i tych, które traktuje jako usługę dodatkową (odbiór odpadów budowlanych). Nie ma więc prawa do odliczenia VAT.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę gminy. Ostatecznie prawa do odliczenia odmówił też NSA. Po analizie przepisów ustawy o VAT, w tym art. 15 ust. 6, NSA uznał, że w spornej sprawie gmina nie działa jako podatnik VAT. Sąd nie miał wątpliwości, że do zadań gminy należy utrzymanie czystości i porządku na jej terenie. Dotyczy to także usuwania odpadów o wielkich gabarytach. NSA zgodził się, że biorąc pod uwagę charakter opłat z tzw. ustawy śmieciowej mamy do czynienia z daniną publicznoprawną.
"Co do czynności z tzw. ustawy śmieciowej gmina występuje jako organ publiczny, a nie podatnik VAT " tłumaczył sędzia NSA Artur Mudrecki.
Poza tym gdyby uznać, że w pewnym zakresie jest inaczej, gminy byłyby zmuszone do wyliczania proporcji odliczenia. Wyrok jest prawomocny.